In souvenir nunusità – il bastun da viandar d'in Polonais internà

Ravetg, Plaun Graund, Plaun Bel: tgi che viagia da Giuvaulta a Domat, passa bleras pradas cun nums rumantschs. Sur il Rain Posteriur sa chatta plinavant la baselgina da Sogn Gieri ch'è vegnida ornada en il temp medieval da dus maister picturs cumplainamain sco «biblia paupera», sco cudesch da purtrets biblics fantastics. La senda sezza n'ha dentant nagin num oriund rumantsch. Ins numna ella la Via dals Polacs.

Pertge quai? Durant la Segunda Guerra mundiala han var 13 000 schuldads polonais surpassà il cunfin svizzer per mitschar da l'arrestaziun tras truppas tudestgas. Tenor la cunvegna da Haag èn els vegnids internads en Svizra. Els han gì da prestar lavur, p.ex. en la construcziun da vias e sendas. 15 vias han Polonais internads construì sulettamain en il Grischun, sis da quellas vias en la Val Stussavgia che n'era avant betg bain accessibla.

Auter ch'ils nums da las vias na regorda betg pli bler als Polonais internads. En l'Archiv cultural da Domat chattan ins dentant bastuns da viandar da schuldads internads che han gidà a construir la Via da Polacs tranter Giuvaulta e Domat. Differents motivs decoreschan ils bastuns: p.ex. la crusch svizra e la stailalva. E sco sch'i sa tractass d'ina regurdientscha d'in turist, è entaglià en in dals bastuns l'inscripziun: «Souvenir Suisse» ...