A la lavur, en il trot u en posa: l'asen en il chantun Grischun

I n'è anc mai stà in cumpliment da vegnir titulà sco "asen" e tuttina è l'asen in dals animals ils pli intelligents, miaivels e fidabels, che han sustegnì l’uman en il decurs da l'istorgia, er en il Grischun. Quai cumprovan objects sco il giuf ch'ins ha chattà en il mulin vegl da Cazas. Durant ils dis ch'il flum na purtava betg aua avunda per far ir la roda, ha l'asen remplazzà la forza idraulica cun ir en rudè e trair la roda-mulin.

L'asen ha era servì blers onns sco med da transport per rauba e persunas, perfin sin ils trutgs taiss da las muntognas grischunas, sco ch’ina fotografia en l'Archiv dal stadi cumprova. Probablamain è er il pictur turitgais Wilhelm Rudolf Scheuchzer (1803-1866) viagià il 1839 en ina moda sumeglianta sur il Pass dal Fuorn, accumpagnà d'in asen, per il qual el sto avair sviluppà ina tscherta simpatia. El ha numnadamain documentà el en in dissegn da rispli.

Per finir paran quests animals era d'esser stads populars en il 20avel tschientaner en il conturn turistic da San Murezzan, sco che diversas fotografias mussan. Umens, dunnas ed uffants ed er ils giasts dals hotels da luxus han sa laschà fotografar sin asens, cun mimicas che mussan tut: da legria fin a tema.

Hilfe Suche